- پیام بلوچ - بلوچ و بلوچستان -payam baloch -

  سفال هفت هزارساله "كلپورگان"با شهرت جهانی شاهكار دستان هنرمند زنان بلوچ درایران زمین است.

 هنر سفالگری منحصر به فرد "كلپورگان " هنری است كه ازهزاران سال قبل نسل به نسل به زنان بلوچ منتقل شده و گذرقرن‌ها از زیبایی و اصالت آن نكاسته است.

 پیشینه هنرسفالگری(سفال‌سازی ) در سیستان وبلوچستان با توجه به اسناد و مدارك به عصر پارینه سنگی و پیش از تاریخ می‌رسد. در شهر سوخته سیستان تولیدسفال بسیار چشمگیر بوده اما سفالگری كلپورگان در منطقه بلوچستان حكایتی دیگر دارد.

  سفال هفت هزارساله "كلپورگان"با شهرت جهانی شاهكار دستان هنرمند زنان بلوچ درایران زمین است.

 هنر سفالگری منحصر به فرد "كلپورگان " هنری است كه ازهزاران سال قبل نسل به نسل به زنان بلوچ منتقل شده و گذرقرن‌ها از زیبایی و اصالت آن نكاسته است.

 پیشینه هنرسفالگری(سفال‌سازی ) در سیستان وبلوچستان با توجه به اسناد و مدارك به عصر پارینه سنگی و پیش از تاریخ می‌رسد. در شهر سوخته سیستان تولیدسفال بسیار چشمگیر بوده اما سفالگری كلپورگان در منطقه بلوچستان حكایتی دیگر دارد.

 تولید سفال‌های كلپورگان شباهت بسیاری به سفال‌های بدست آمده‌ازكاوش‌های باستان شناسی در هزاره‌سوم پیش از میلاد كرمان، گیلان و مناطقی از كشورهایی چون ژاپن و هند دارد. بارزترین وجه تمایز سفال كلپورگان با سایر موارد مشابه طریقه ساخت آن است كه همچنان بر اساس الگوهای قدیمی و باستانی چند هزارساله ساخته‌می‌شود.

خالقان سفال كلپورگان درتاریخ همیشه زنان بوده‌اند، زنان سفالگر از چرخ سفالگری استفاده نمی‌كنند آنها سفال‌هارا با دست می‌سازند و برای تزیین سطح آن از اشكال خاص هندسی استفاده می‌كنند كه قدمتی چند هزار ساله دارد. روش ساخت سفال مذكور موسوم به‌روش لوله‌ای است واین سفال بدون لعاب و با نقوشی سیاه‌رنگ تزیین می‌گردد.

تمام تزیینات سفالینه‌ها،نمادهای تجریدی و ذهنی هستند كه نسل به نسل به یادگار مانده و حكایت از خواهش‌های روحی هنرمند می‌كند و گاهی نشان ازاعتقادات و باورهای نشات گرفته از محیط دارد.

ماده اولیه سفال كلپورگان از نوعی خاك حاصل می‌شود ومردان بلوچ این خاك رااز منطقه‌ای به نام "مش كوتك" واقع در دو كیلومتری شمال شرقی روستا تهیه و سپس با مخلوط كردن به ماده‌ای دوغاب مانند آن را به گل مبدل ساخته در اختیار زنان هنرمند بلوچ قرار می‌دهند.

سفال كلپورگان اغلب به شكل كاسه، كوزه، جام، قدح، پارچ و لیوان ساخته می‌شود و اكثر ظرف‌های ساخته شده دارای سرپوش است. این نوع سفال‌سازی در نقاط دیگری از سیستان و بلوچستان مانند سرباز و جالق نیز رایج است، اماسفال روستای كلپورگان مرغوب‌تر و از شهرتی بیشتر برخورداراست.

جایگاه و منزلت صنایع دستی سیستان وبلوچستان به ویژه سفال كلپورگان در آسمان هنرهای اصیل و مردمی این مرز و بوم آنگونه می‌درخشد كه‌جاذبه آن "الینا سوراینن" محقق وسفالگرفنلاندی را به روستای كلپورگان كشانیده است.

این محقق سفال شناس وسفالگر فنلاندی پس از چهار بار سفر تحقیقی به كلپورگان و جمع آوری نتایج تحقیقات خود و معرفی سفال كلپورگان در كشور فنلاند توانست علاوه بر آشنا ساختن مردم آن كشور با این هنر منحصربه‌فرد، توجه سفیر فنلاند در ایران را نیز به این هنر جذاب جلب نماید.

سفیر فنلاند درایران در سال ‪ ۱۳۸۱با سفر به كلپورگان از هنرنمایی زنان سفالگر این روستا از نزدیك دیدن كرد. اگرچه این صنعت دیرینه باشهرت جهانی جزو شگفتی‌های سفالگری ایران به شمارمی رود اما بقا وادامه این صنعت نیازمند حمایت و توجه است.

فرماندار شهرستان سراوان می‌گوید:كارگاه سنتی كلپورگان در سال ‪۱۳۵۴ ساخته شد.

"احمد علی موهبتی" در گفت و گو با ایرنا افزود: این كارگاه شامل سالن كارگاهی،كوره پخت و انبار تولید بوده است و در سال ‪ ۱۳۵۶حدود ‪ ۱۰هزار قطعه از این سفال به كشور ژاپن صادر شده است .

وی گفت:برای حفظ و ترویج این هنر دیرینه ازسال ‪ ۱۳۸۱مربیان مركز آموزش صنایع دستی در روستای كلپورگان این صنعت رابه دختران روستایی این منطقه آموزش می‌دهند. موهبتی گفت :برای حمایت ازاین صنعت یك شركت تعاونی سفال كلپورگان نیز زیر پوشش سازمان صنایع دستی سیستان وبلوچستان در روستای كلپورگان‌نیز برای دایر شده است.

وی گفت:اما به رغم اقدامات انجام شده قرارگرفتن این صنعت دستی باشهرت جهانی درجایگاه واقعی خود نیازمند توجه خاص از جمله عرضه درنمایشگاه‌های معتبر داخلی وخارجی، بازارهای فروش است.

روستای كلپورگان كه این صنعت دیرینه به نام آن شهرت دارد با‪ ۹۵خانوار جمعیت در ‪ ۲۵كیلومتری شرق شهرستان سراوان واقع است. شهرستان مرزی سراوان در‪ ۳۵۰كیلومتری جنوب شهرزاهدان مركزاستان سیستان وبلوچستان واقع است.

زاهدان ، خبرگزاری جمهوری اسلامی ‪۸۴/۰۲/۰۳